Хараацай
Солонгоо одоо 16тай дөрвөн хүүхэдтэй айлын хамгийн отгон нь. Дээрээ гурван ахтай болоод ч тэр юмуу , айлын отгон нь ч болоод ч тэр юмуу багаасаа гэр зуурын ажилд энэ тэрд оролцож үзээгүй ёостой л энэ гэрийн “Гүнж” билээ. Тэрээр нийслэлийн ..дугаар сургуулын 9-р ангийн сурагч.
Хичээлдээ тийм сайн биш ч басхүү муу биш билээ. Түүний дээд талын 2 ах буюу Баяраа , Баясаа ах нар нь сургуулынх нь 11-р ангийн сурагчид бөгөөд түүгээрээ Солонгоогоо эрэгтэй хүүхэдтэй бараг нийлүүлдэггүй байлаа. Дүү нь ч банди нартай нийлдэгүй байлаа.
Аав Цэрэн-надмид нь саяхан цагдаагын газраас тэтгэвэрт гарсан “Бэлтгэл Хурандаа”. Хурандаа цолыг гэм зэмгүй нилээн хэдэн хүнд хуулын “Төмөр” нүүрийг үзүүлэн барин байж авсан түүнийг ажлын газрынхан нь “нохой” Цэрэн гэдэг ажээ. Эхнэр Хоролсүрэн хорооны эмч бөгөөд эмнэлгийн ирсэн хангалтаар үр хүүхдүүдийнхээ эрүүл мэндэд санаа тавьж ирсэн сүүхийтэй эмч билээ. Харин сүүлд ирсэн их эмч нь өмнөхөөсөө арай илүү чанга болохоор сүүлийн үед гэртээ витамин авчирах нь ховорджээ. Нөхрийнхөө авчирсан цалингаар энэ махлагдүү дулаахан нүдтэй авгай байр хоол цай хувцас хунараа өөрийнхөө цалинтай нийлүүлээд болгоод байдаг байлаа. Ер нь тэгээд энэ бол Монгол эмэгтэйн , гэрийн эзэгтэйн л хийдэг ажил энэ аж. Ёс ийм хойно яая гэхэв.
Тэр 1 гөлгийг солонгоо авж ирээгүйсэн бол энэ айл жирийн хэвийн энгийн л 1 айл байх байлаа. Тэр 1 орой Солонгоо “Спанил” үүлдвэрийн 2 байнуу 3-н сартай охин сартай гөлөг авчирсан бөгөөд энэ гөлгийг найз Сарнай нь ахынх нь спанил гөлөглөөд тэгээд бэлэглэсэн гэжээ. Мэдээж дүргүйцээд амжилт олохгүй гэдгээ мэдсэн Цэрэн хөмсгөө атийлгаад л сууаас өөр ажил олдсонгүй. Үүнийг анзаарсан охин юу болохыг нь мэдээд өрөөлүүгээ орсоныхаа дараа гөлөгөө Хараацай гэж нэрлэв. Хүн нохой 2 хамт байгаад ирхээр бие биеэндээ дасдаг нь байгалийн хууль.
Өвлийн амралт эхэлчихсэн сургуулын хүүхдүүд баяртай байгаач цаанаа л 1 далд гуниг нүдний цаанаас харагдана. Хамгийн том ах нь эднийд зулзагаа үлдээхээ болиод хоёр сарын нүүр харж байна. Учир нь Солонгоо гөлгөө аваад удаагүй байтал ах нь тэднийд хүүхдээ үлдээгээд явчихаад ирхэд гөлөг нь гар хөлийг урчихсан байжээ. Ер нй тэгээд тэдний гэрт Солонгоод үг хэлдэг ганц хүн ны л энэ том ах нь. Үүнээс болоод гэрт нь хэрүүл үүсээд ах нь ирхээ больжээ. Солонгоо ч энийг зөв гэж бодно. Аав ээжид нь ахынх нь хүүхэд дараа болж байна гэж аль эртнээс бодох болжээ.
Нэг өдөр , жирийн л нэг өглөө амьдарлын энгийн нэг өдөр хүиүүс ажилдаа яваад л... хүүхдүүд цэцэрлэгтээ явах нь яваад л... , сургуульдаа явах нь яваад л... хүйтэн ч биш дулаан биш нар цаанаа л нэг зэвүүн ийм нэг өглөө Солонгоогийхон хайртай охиноо тэнгэрийн оронлуу явуулах болсондоо гэрийхэн төдийгүй ангийн найз нар нь хүртэл нэг л итгэж өгөхгүй байв. Уйлаан , унжаан , цөхөрч гүйцсэн хоолой гээд л хорвоогын байж болох бүхий л хоолой өнгө аяс Цэрэнгийн гэрийг дүүргэнэ. Том ахынх нь хүүхэд яагаад ч юм нэг л баяртай байлаа. Солонгоогын эмээ болох ная гарсан энэ хөгшин буурал юм юмны захтайн болохоор газар дээрх ганц ач охиноо ингээд цаг бусаар алдахад итгэж чадахгүй дотор нь давчдаад байлаа. Охиныгоо галзууханд ороод “ус буцалгагч”-ныхаа шалбарсан утасанд цохиулаад “үхчихэж” гэхэд нэг л итгэж өгөхгүй байлаа. Гэхдээ ямар ч тэнэг хүний хувьд энэ “ус буцалгагч”-д итгэх хүн алга байлаа. Яалтчгүй л насны эрэмбэ зааж “эмээ ийм юм байдаг юмаа гэхээс өөр үг Хоролоо хэлж чадахгүй байлаа.” Харин Буурай “хүн хөгширхөөр хүүхэд нохойн доог болно гэдэг ёс юм байна” гэж бодно. Том ах нь туранхай урт гарынхаа цагыг гунигтайгаар ширтэх ажээ. Баяраа ээжээсээ байн байн “дүүд яагаад ийм юм тохиолдов. ээжээ” “чи үхсэндээ инээгээд байгаан хангай”. гэж ахынхаа дүүрүү байн байн уурлана. Ингэлээ гээд дүү нь сэрэхгүйг Баяраа мэдэж байлаа. Дүү нь хэвтэж байгаа өрөөнд хүн байтагуай ялаа ч байхгүй нэг л зэвүүн. Амьд нь үхсэнээсээ цэрвэдэг хойно яая гэхэв.
“-Дүүгий чинй нөгөөдөр “оршуул” гэнээ. Тэрнээс наана дүү дээр чинь нэг ч хүн битгий оруул гэж байна. Дүүд чинь сүнс хорогджээ тэгээд удалгүй аваад явж гэж “лам” багш хэлж байна” гээд аав нь үгээ дуусгалгүй нүдээ арчив. Үүнийг сонсож байсан ах нь “тэр хараал идсэн нохойд би угаасаа дургүй байсйн дүүг минь тэр л алсан” гэж хашгираад “Хараацай”-г хайгаад солонгоогын хүүрын дэргэд ирээд хашгираад таг болов. Хүмүүс ч юав ийв гээд очтол өрөөнд Том ах нь , Солонгоо тэгээд бас “Хараацай” байлаа. Тэнд хоёр амьгүй нэг амьтай нийлээд 3н амьтан байлаа... эмээ нь “Бурхан өршөө” гээд эрхээ гаргалаа..........
Хүний амьдрал гэдэг сонин содон юмаар дүүрэн байдаг нь “Бурхны зураг” гэлтэй. Ийм явдал тохионо гэдгийг санах нь байтугай бодох ч сөхөөгүй явсан Солонгоогын амьдарлыг бурхан найз охинд Сарнай нь өгсөн гэжүү.
Хэрвээ бурхан гэж байдаггүй байсан бол . . .
Сэтгэгдэл бичих
